ช้างแอฟริกา หรือ ช้างแอฟริกัน : African elephant เป็นช้างสกุลหนึ่ง ที่อาศัยอยู่ในทวีปแอฟริกา จากหลักฐานฟอสซิลที่ค้นพบทำให้ทราบว่า ช้างแอฟริกาอาศัยอยู่ในทวีปแอฟริกามาตั้งแต่ยุคไพลสโตซีน จัดอยู่ในสกุล ซึ่งปัจจุบันหลงเหลือเพียง 2 ชนิด คือช้างพุ่มไม้แอฟริกา (Loxodonta africana) และ ช้างป่าแอฟริกา (Loxodonta cyclotis)
ซึ่งแต่เดิมนั้นช้างแอฟริกาถูกจัดให้มีเพียงชนิดเดียว คือ Loxodonta africana และที่เหลือก็เป็นชนิดย่อยซึ่งกันและกัน แต่ในปี ค.ศ. 2001 เริ่มมีนักวิทยาศาสตร์บางคนสังเกตเห็นถึงความแตกต่าง จึงมีการถกเถียงกันเป็นระยะเวลานานนับทศวรรษ
จนกระทั่งได้ข้อสรุปในปี ค.ศ. 2010 ซึ่งเป็นผลมาจากการศึกษาด้านพันธุกรรมดีเอ็นเอ ในนิวเคลียสของสัตว์ตระกูลช้าง พบว่าเป็นคนละชนิดกันอย่างแน่นอน แต่ก็มีข้อสันนิษฐานว่าทั้ง 2 ชนิดนั้นเดิมเคยเป็นชนิดเดียวกันมาก่อน แต่ได้แยกสายวิวัฒนาการมาตั้งแต่เมื่อ 2.6-5.6 ล้านปีที่แล้ว
โดยเชื่อว่า มีการถ่ายทอดยีนระหว่างประชากรกันได้ แต่เมื่อช้างเอเชียวิวัฒนาการเกิดขึ้นมาและแพร่กระจายพันธุ์ไปทั่วทวีปแอฟริกา แต่ต่อมาก็ได้สูญพันธุ์หมด ประชากรช้างแอฟริกาแท้ ๆ ก็ถูกตัดขาดออกจากกัน
ช้างแอฟริกาโดยรวมแล้ว มีขนาดใหญ่กว่าช้างเอเชียมาก ตัวผู้มีความสูงในขณะยืนประมาณ 3.64 เมตร (มีน้ำหนักประมาณ 5,455 กิโลกรัม ตัวเมียมีความสูงในขณะยืนประมาณ 3 เมตร มีน้ำหนักประมาณ 3,636 ถึง 4,545 กิโลกรัม (มีใบหูที่ีใหญ่กว่าช้างเอเชีย เพื่อใช้โบกระบายความร้อนออกจากเส้นเลือดฝอยที่มีระบบมากมายในแผ่นใบหู รวมทั้งมีงาทั้งตัวผู้และตัวเมีย
เฉลี่ยแล้วมีอายุเพียง 50 ปี ซึ่งน้อยกว่าช้างเอเชีย ช้างแอฟริกาอาศัยอยู่ทั้งบนภูเขาและที่ราบต่ำ ทั้งบริเวณที่เป็นแนวหินและป่าทึบ สามารถข้ามลำธาร ว่ายน้ำหรือปืนภูเขาสูงได้ดี ชอบอาบน้ำ คลุกโคลนหรือคลุกดินหรือทราย ชอบใช้งวงพ่นดินหรือทรายไปทั่วตัว ชอบอยู่ในป่าโปร่ง ไม่กลัวแสงแดด มีอุปนิสัยดุร้ายกว่าช้างเอเชีย ปกติจะไม่ทำร้ายมนุษย์ก่อน เว้นหากได้รับบาดเจ็บ
พบกระจายพันธุ์ตั้งแต่ทางตอนใต้ของทะเลทรายสะฮารา หรือในแอฟริกากลาง เช่น แถบทะเลสาบชาด ในสมัยโบราณ ชาวอียิปต์มีความสามารถในการจับช้าง และชาวคาร์เธจ เคยใช้เป็นช้างศึกในสงครามพิวนิค ขณะที่ชาวโรมันเคยซื้อไปใช้ละเล่นในละครสัตว์ แต่ก็ต้องเปลี่ยนมาใช้ช้างเอเชียในที่สุด เพราะฉลาดและฝึกได้ง่ายกว่า
(386)
