อีกัวนาแรด หรือ ไรโน อีกัวนา (Rhinoceros iguana) เป็นสัตว์เลื้อยคลานจำพวกอีกัวนา มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Cyclura cornuta อยู่ในวงศ์ Iguanidae มีจุดเด่นอยู่ที่ตรงหัวขนาดใหญ่ที่มีเขาที่ดั้งจมูกเหมือนกับนอแรดอันเป็นที่มาของชื่อเรียก มีลำตัวที่มีขนาดใหญ่ หนา บึกบึน ลำตัวมีสีน้ำตาล หรือสีเขียวมะกอกหรือสีดำ ขณะที่บางตัวมีส่วนหางสีฟ้า
ในตอนเล็กจะมีสีเทาอมฟ้าแซมตลอดทั้งตัว ในตัวผู้จะมีสีสันบริเวณกล้ามเนื้อที่หลังคอหนามาก และมีกล้ามเนื้อบริเวณกรามที่ใหญ่มากจนปูดออกมาบริเวณหัวอย่างชัดเจน ภายในปากเป็นสีม่วงดำสำหรับใช้ขู่ โดยการขู่จะใช้วิธีอ้าปากขู่และงับกรามลงแรง ๆ
จัดเป็นอีกัวนาที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในสกุล Cyclura ด้วยมีความยาวที่สุดได้ถึง 1.5 เมตร และมีน้ำหนักได้ถึง 15 กิโลกรัม กระจายพันธุ์อยู่ที่ ๆ แห้งแล้ง แถบเกาะฮิสปันโยลา, หมู่เกาะแคริเบียน, สาธารณรัฐเฮติ และโดมินิกา
มีอยู่ด้วยกันทั้งหมด 3 ชนิดย่อย ซึ่งสูญพันธุ์ไปแล้วหนึ่งชนิด และอยู่ในภาวะใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่งหนึ่งชนิด เป็นอีกัวนาที่กินได้ทั้งพืชและสัตว์ขนาดเล็ก หรือ ไข่นก เป็นอาหารได้ แต่จะกินพืชเป็นหลัก
เป็นสัตว์เลื้อยคลานที่เป็นที่นิยมเลี้ยงสำหรับผู้ที่นิยมเลี้ยงสัตว์แปลก ๆ แต่ว่าเป็นอีก้วนาที่มีนิสัยก้าวร้าว ไม่ค่อยจะเชื่องและอาจกัดทำร้ายผู้เลี้ยงได้ โดยขณะที่สถานะการอนุรักษ์ในธรรมชาติ อีกัวนาแรด มีศัตรูตามธรรมชาติ คือ พังพอน, สุนัข, แมว และก็หนู ที่จะทำลายและกัดกินไข่และรัง แต่ปัจจุบันได้รับการคุ้มครองจากกฎหมายที่เข้มงวด และการได้รับการเอาใจใส่จากผู้คนในท้องถิ่น ประกอบกับการสามารถเพาะขยายพันธุ์ในที่เลี้ยงได้แล้ว ทำให้มีจำนวนประชากรเพิ่มขึ้น
(345)
