Black-footed cat ดุร้ายเมื่อถูกคุกคาม

แมวตีนดำ เป็นสัตว์ตระกูลแมวที่มีขนาดเล็ก จัดเป็นแมวถิ่นเดียวที่สามารถพบได้ในเขตแห้งแล้งทางตะวันตกเฉียงใต้ของทวีปแอฟริกา มักอาศัยอยู่ตามป่าละเมาะทะเลทราย ที่ราบกึ่งทะเลทราย ทุ่งหญ้าสเตปป์ รวมถึงในทะเลทรายคาลาฮารีและทะเลทรายคารู เนื่องจากพบพวกมันแถวจอมปลวกอยู่หลายครั้ง ทำให้บางพื้นที่เรียกมันว่า “เสือจอมปลวก”

โดยแมวตีนดำมีสองชนิดย่อย ชนิดย่อย F.n.nigripes มีสีซีดกว่า อาศัยอยู่ทางเหนือ พบในบอตสวานา นามิเบีย และแองโกลา กับชนิดย่อย F.n.thomasi สีเข้มกว่า อยู่ในตะวันออกของจังหวัดเคปและตอนใต้ของประเทศแอฟริกาใต้

แมวตีนดำเป็นสัตว์หากินกลางคืน ซึ่งมีขนหนานุ่ม สีน้ำตาลอ่อนอมเหลืองจนถึงน้ำตาลแดง มีลายขุดกลมสีเข้มตามลำตัว บางจุดต่อกันเป็นเส้นหรือเป็นวง หัวโตกว้างเมื่อเทียบกับลำตัว มีตาโตสีเหลืองอำพันหรือสีน้ำตาลอมเทา คาง ช่วงอกจรดท้องและขาหน้าด้านในจะมีสีขาว อุ้งเท้าดำมีขนยาวปกคลุม  มีน้ำหนักเพียง 0.8-2.1 กิโลกรัม ความยาวของลำตัวประมาณ 50 เซนติเมตร หางยาวครึ่งนึงของลำตัว มีลายปล้องสีดำถึงสองสามปล้อง ปลายหางเรียวเป็นสีดำ

พวกมันปีนต้นไม้เก่งมาก แต่จะล่าหนูและนกตามพื้นมากกว่า โดยพวกมันจะไปซุ่มรออยู่หน้ารู คอยจับเหยื่อที่โผล่ขึ้น ส่วนนกจะล่าโดยการกระโดดตะปบกลางอากาศ โดยพวกมันสามารถกระโดดได้สูงถึง 1.5 เมตร และไกลถึง 2 เมตร บางครั้งล่าพวกแมลงและสัตว์เลื่อยคลาน โดยพวกมันโปรดปรานการกินไข่และแมงมุมเป็นอย่างมาก ในบางครั้งพวกมันจะเอาซากนกซากหนูไปแอบไว้ในโพรงแล้วกลับมากินที่หลัง

ด้วยความที่หากินในแหล่งทุรกันดาร ทำให้พวกมันต้องตระเวรหากินเป็นบริเวณกว้างมาก บางคืนอาจจะไกลถึง 8 กิโลเมตร อีกทั้งยังสามารถทนแล้งได้ดี แค่มีน้ำจากตัวเหยื่อก็อยู่อาศัยได้แล้ว แมวตีนดำค่อนข้างรักสันโดษ ตัวผู้ตัวเมียจะพบเจอชิดใกล้กันก็ต่อเมื่อถึงฤดูผสมพันธุ์เท่านั้น

จากคำบอกเล่าแมวชนิดนี้มีเสียงร้องคำรามคล้ายเสือโคร่ง แต่เสียงสูงกว่าและดังไปไกลกว่ามาก แม้จะมีขนาดเล็กแต่เมื่อถูกคุกคามถิ่นที่อยู่ พวกมันจะดุร้ายก้าวร้าวมาก มีศัตรูทางธรรมชาติคือสัตว์จำพวก งู หมาจิ้งจอก และนกเค้าขนาดใหญ่ เมื่อมีภัยใกล้ครอบครัว แม่แมวจะร้องเตือนลูกให้หยุด รอจนแม่ให้สัญญาณจึงเดินเข้าหาแม่ได้

ในธรรมชาติแมวตีนดำมีจำนวนน้อยลง จากการคุกคามอ้อมๆของมนุษย์ โดยการเลี้ยงปศุสัตว์ที่มากเกินไปของมนุษย์ เป็นต้นเหตุในการรุกล้ำพื้นที่หากินของแมวตีนดำอย่างมาก การวางยาเบื่อกำจัดคาราคัลแมวป่าแอฟริกา และหมาจิ้งจอก ทำให้แมวตีนดำซึ่งกินซากเหมือนกันถูกลูกหลง การฉีดยากำจัดแมลงจำพวกตั๊กแตนก็เป็นภัยกับเจ้าเหมียวพวกนี้ เนื่องจากทำให้อาหารของพวกมันลดลงและได้รับสารพิษจำนวนมากซึ่งตกค้างในซากแมลง รวมถึงยังมีแมวตีนดำอีกจำนวนไม่น้อยที่ต้องมาตายลงเพราะหมาที่ชาวบ้านเลี้ยงไว้เพื่อไล่หมาจิ้งจอก ดังนั้นจึงทำให้พวกมันกลายเป็นสัตว์หายาก ซึ่งเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ชนิดหนึ่งของโลก

(3884)