ข้ออักเสบ (อังกฤษ: Arthritis) เป็นกลุ่มของภาวะที่เกิดการทำลายข้อต่อของร่างกาย ข้ออักเสบมีได้มากกว่าร้อยรูปแบบโดยรูปแบบที่พบมากที่สุดคือข้อเสื่อม (osteoarthritis) ซึ่งเกิดจากการบาดเจ็บของข้อต่อ การติดเชื้อของข้อและอายุ ส่วนข้ออักเสบรูปแบบอื่นเช่นข้ออักเสบรูมาตอยด์ โรคข้อสะเก็ดเงิน จากภาวะภูมิต้านตนเองข้ออักเสบติดเชื้อ โรคเกาต์ซึ่งเกิดจากการสะสมของผลึกกรดยูริกในข้อและทำให้เกิดการอักเสบ นอกจากนี้ยังมีการสะสมของผลึกแคลเซียมไพโรฟอสเฟตซึ่งเรียกว่า โรคเกาต์เทียม
โรคข้ออักเสบทั้งหมดจะมาด้วยอาการปวด ซึ่งรูปแบบการปวดจะแตกต่างกันตามชนิดของข้ออักเสบและตำแหน่ง ข้ออักเสบรูมาตอยด์มักมีอาการปวดตอนเช้า ในระยะแรกผู้ป่วยมักบอกว่าอาการปวดหายไปหลังจากอาบน้ำตอนเช้า ในผู้สูงอายุหรือเด็กอาจไม่ได้มาด้วยอาการปวด เพราะผู้สูงอายุมักขยับร่างกายได้น้อย ส่วนในเด็กเล็กผู้ป่วยจะปฏิเสธที่จะใช้แขนขาข้างที่เป็น
ข้อมูลเกี่ยวกับประวัติการเจ็บป่วยช่วยบอกการวินิจฉัยโรคได้ โดยลักษณะสำคัญคือเวลาและความเร็วขณะเกิดอาการ รูปแบบของข้อที่เกี่ยวข้อง ความสมมาตร อาการปวดข้อตอนเช้า ความรู้สึกข้อตึงยึดหรือล็อกเมื่อไม่ได้ทำกิจกรรม ปัจจัยที่กระตุ้นหรือทุเลาอาการ และอาการในระบบอื่นๆ การตรวจร่างกายจะช่วยยืนยันการวินิจฉัยหรืออาจบ่งถึงโรคทางกายอื่นที่ทำให้เกิดอาการที่ข้อ ภาพถ่ายรังสีมักใช้เพื่อติดตามอาการหรือประเมินความรุนแรงของโรค
การตรวจเลือดและเอกซเรย์ที่ข้อที่เป็นมักทำเพื่อให้ได้การวินิจฉัยแน่นอน การตรวจเลือดทำเมื่อสงสัยข้ออักเสบบางอย่าง อาทิ รูมาตอยด์ แฟกเตอร์, แอนตินิวเคลียร์แฟกเตอร์ (ANF) และแอนติบอดีจำเพาะอื่น
(81)
