Scorpions สัตว์พิษจากยุคดึกดำบรรพ์

แมงป่อง เป็นสัตว์มีพิษจัดอยู่ในประเภทสัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง จำพวกสัตว์ขาปล้อง เป็นสัตว์มีมาตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์ ซึ่งมีการค้นพบซากดึกดำบรรพ์มีอายุถึง 440 ล้านปี ตั้งแต่ยุคซิลลูเรียน แมงป่องในยุคโบราณนั้นมีความยาวเกือบ 90 เซนติเมตร

มีลักษณะส่วนหัวติดกับอกเป็นส่วนเดียว รูปร่างค่อนไปทางสี่เหลี่ยมยาว ลำตัวยาวเป็นปล้องยาว 2–10 เซนติเมตร
มีก้ามคล้ายก้ามปู 1 คู่ และขาเป็นปล้อง ๆ 4 คู่ ท้องจรดหางมี 5 ปล้อง  มีตาบนหัว 1 คู่และด้านข้างอีก 3 คู่ แต่ประสิทธิภาพการมองเห็นต่ำมาก ไม่ไวพอสำหรับการรับแสงกระพริบ แต่จะถูกทดแทนด้วยเส้นขนจำนวนมาก โดยเฉพาะบริเวณปล้องพิษ ซึ่งไวต่อเสียง เมื่อมีเสียงหรืออะไรเคลื่อนไหวใกล้ตัวมันจะชูหางพร้อมฉีดพิษเข้าเหยื่อหรือศัตรูอย่างแม่นยำ ปลายหางมีอวัยวะเล็กๆคล้ายเข็มมีไว้สำหรับต่อย จะแตกต่างไปตามชนิดรวมถึงมีวิธีการจู่โจมแตกต่างกันไป บางชนิดต่อยเพื่อฉีดพิษ ส่วนบางชนิดสามารถพ่นพิษจากหางได้ ความยาวเฉลี่ย 3–9 เซนติเมตร โดยขนาดเล็กสุดในโลกมีความยาวเพียง 9 มิลลิเมตรเท่านั้น

โดยปกติชอบความสงบเงียบ แต่เมื่อถูกรบกวนจะยกหางชูงอๆ ที่ด้านหลัง เพื่อขู่ และจะต่อยเพื่อป้องกันตัวหรือออกล่าเหยื่อ เป็นสัตว์ไม่ชอบแสงสว่าง มักจะหลบซ่อนตัวอยู่ตามสถานที่มืดและชื้น เช่น ใต้ก้อนหิน ใต้กองไม้ ฯ
ออกหากินในเวลากลางคืน ทั่วโลกมีแมงป่องราว 1,200 ชนิด อยู่ทั้งในเขตทะเลทราย เขตร้อนชื้น หรือแม้แต่แถบชายฝั่งทะเล มีพิษร้ายแรง 50 ชนิด บางชนิดมีพิษรุนแรงมาก นอกจากนี้แล้ว แมงป่องยังมีลักษณะพิเศษคือ มีสารซึ่งเมื่อต้องกับแสงแบล็คไลท์แล้วจะเห็นเป็นแมงป่องเรืองแสง แม้จะตายไปนาน เป็นซากดึกดำบรรพ์หรือเอาไปทอด ดอง สารตัวนี้ก็ยังอยู่

สามารถอดอาหารได้เป็นเดือน เมื่อล่าเหยื่อจะฉีดพิษให้เหยื่อเป็นอัมพาตก่อนกินทั้งเป็น มักกินพวกแมง แมลงต่างๆ เป็นอาหาร พิษของแมงป่องเป็นพิษต่อระบบประสาท ส่วนน้อยมีพิษต่อระบบโลหิต รอยแผลมีลักษณะคล้ายเข็มแทงรูเดียว บางครั้งอาจเป็นรอยไหม้ โดยทั่วไปไม่สามารถทำอันตรายถึงแก่ชีวิตมนุษย์ได้ แต่อาจมีอันตรายสำหรับผู้มีอาการภูมิแพ้หรือร่างกายอ่อนแอ มีลักษณะมีลำตัวใหญ่ ก้ามใหญ่ สีเข้ม แลดูน่าเกรงขาม ส่วนแมงป่องที่มีพิษร้ายแรงถึงขั้นอันตรายต่อชีวิตมนุษย์ ส่วนมากพบในภาคใต้ของสหรัฐอเมริกา และเม็กซิโก มักเป็นแมงป่องที่มีขนาดเล็ก ก้ามเล็ก สีลำตัวไม่เข้ม

หากโดนแมงป่องต่อย การปฐมพยาบาลเบื้องต้นให้ล้างด้วยสบู่ แล้วเอาแอลกอฮอล์เช็ดอีกรอบ อาจจะลดอาการปวดด้วยการใช้น้ำแข็งประคบ และกินยาแก้ปวดร่วมด้วย ชาวจีนนำมาปิ้งหรือย่าง เชื่อว่ากินแล้วช่วยขับลม ช่วยขับพิษอื่น ๆ ทำให้เลือดลมดี และใช้แมงป่องอบแห้งรักษาโรคหลายชนิด ในประเทศไทยเองก็ใช้ดองเหล้ากิน บรรเทาอาการอัมพาต อัมพฤกษ์ นอกจากนี้เมื่อตายไปแล้วยังสามารถสตั๊ฟไว้สะสมหรือใช้ในการศึกษาได้อีกด้วย

(1093)